LÊ BÌNH
Tỏa Sáng Rực Rỡ Trong Cuộc Chơi M&A

Khi mô hình tư vấn mua bán – sáp nhập (M&A) chuyên biệt dần dần đóng vai trò quan trọng giúp các doanh nghiệp và nhà đầu tư đón làn sóng đầu tư vào Việt Nam, ASART vươn lên như một đơn vị tư vấn chuyên biệt có khả năng thực hiện các thương vụ với độ khó cao và giá trị lớn – tất cả là nhờ vào tài năng và tầm nhìn vượt trội của nhà sáng lập kiêm Tổng giám đốc Lê Bình. Là mảnh ghép duyên dáng trong bức tranh tổng thể phức tạp của toàn bộ ngành tư vấn, chị vẫn luôn tâm niệm rằng tập trung vào giá trị bền vững ngay từ những bước đầu tiên sẽ giúp khởi tạo nên một tương lai thịnh vượng và thành công, không chỉ cho khách hàng, cho nhân viên mà còn cho toàn xã hội.

ĐÃ TỪNG LÀM VIỆC VỚI HƠN 250 DOANH NGHIỆP ĐỂ TƯ VẤN HƠN 120 DỰ ÁN VỚI TỔNG GIÁ TRỊ VƯỢT 4,5 TỶ ĐÔ LA MỸ; CHỊ ĐÚC KẾT ĐƯỢC NHỮNG BÀI HỌC GÌ SAU 15 NĂM LÀM VIỆC TRONG LĨNH VỰC TƯ VẤN?

Đ

ây quả thật là một câu hỏi rất khó để trả lời. Sau 15 năm làm việc trong lĩnh vực này, tôi đã tư vấn và hỗ trợ nhiều doanh nhân, nhà đầu tư, quản lý điều hành, các tập đoàn đa quốc gia hàng đầu thế giới, và nhiều tập đoàn và gia tộc hàng đầu Việt Nam thực hiện những dự án M&A và chiến lược quan trọng nhất của họ, từ đó đúc kết được rất nhiều bài học và bài học nào cũng rất quan trọng và đáng quý.

Bài học đầu tiên tôi nghĩ đến là không có điều gì tồn tại mãi mãi nếu không có sự quan tâm xứng đáng và đầu tư đúng mực. Ngay cả các công ty, tập đoàn, và gia tộc hàng đầu thế giới và Việt Nam cũng phải luôn vận động và phát triển không ngừng, nếu họ không muốn bị tụt lại phía sau. Càng dẫn đầu thì càng phải tìm kiếm hướng đi mới, đột phá, và thay đổi những cuộc chơi nhàm chán.

Bài học thứ hai là không những chỉ tồn tại và phát triển, chúng ta còn phải quan tâm đến sự bền vững. Đây nên luôn là nguyên tắc và thước đo cho mọi quyết định của các chủ doanh nghiệp.

Chúng ta muốn một doanh nghiệp phát triển vũ bão trong 5-10 năm sau đó lụi tàn hay một doanh nghiệp phát triển từ từ và tồn tại lâu dài hàng trăm năm?

Và cuối cùng điều mà tôi đúc kết được và luôn là cái neo để trở về khi thật sự mệt mỏi và cần một sức mạnh để đi tiếp: không có điều gì là không thể. Nếu thực hiện bất kỳ điều gì bằng cả khối óc và trái tim, sự nhiệt huyết, lòng chân thành, và tính kiên trì; chúng ta sẽ gặt hái được thành công. Trong trường hợp xấu nhất, nếu có thất bại hoặc dự án không thật sự kết thúc như mình mong đợi, ít nhất chúng ta cũng hiểu được rằng mình đã cố gắng hết sức.

ĐIỀU GÌ Ở M&A ĐÃ HẤP DẪN CHỊ ĐỂ CHỊ QUYẾT ĐỊNH GẮN BÓ VỚI LĨNH VỰC NÀY? M&A CÓ ĐƠN THUẦN CHỈ LÀ HOẠT ĐỘNG MUA BÁN GIỮA HAI DOANH NGHIỆP?

Tôi bắt đầu sự nghiệp vào năm 2009 – khi chỉ mới 20 tuổi – với vị trí là thực tập sinh ở mảng kiểm toán tại một tập đoàn thuộc Big 4. Sau đó, tôi tham gia vào mảng tư vấn thương mại và chiến lược của tập đoàn và may mắn được giao nhiệm vụ thực hiện một dự án khá ấn tượng: đánh giá lại danh mục đầu tư và Net Asset Value cho một quỹ tư nhân nước ngoài lớn nhất Việt Nam vào thời điểm đó. Đây chính là cột mốc hướng tôi đi theo chuyên môn M&A cho đến bây giờ.

M&A, nói một cách đơn giản, là việc mua bán và chuyển nhượng quyền sở hữu cổ phần hoặc tài sản của một công ty hoặc một dự án. Do tính chất đặc biệt của nó, số lượng giao dịch mà một người có cơ hội thực hiện từ đầu đến cuối trong cuộc đời hay sự nghiệp là rất ít. Đối với nhiều chủ doanh nghiệp, M&A có thể là thương vụ duy nhất và lớn nhất trong cuộc đời. Đối với nhiều Giám đốc điều hành cấp cao, việc dẫn dắt và thực hiện một giao dịch M&A thường là điểm sáng nổi bật trong sự nghiệp. M&A không đơn thuần chỉ là hoạt động mua bán giữa hai doanh nghiệp, mà nó là sự kết hợp và tính toán phức tạp về mặt sản phẩm, chiến lược, tài chính, nhân sự, thị trường và rất nhiều góc cạnh khác nữa giữa hai doanh nghiệp. Việc dẫn dắt, điều phối, và thực hiện một thương vụ, từ đầu cho đến khi kết thúc, là một quá trình rất khó nhưng thú vị, đòi hỏi sự phối hợp của nhiều chuyên môn cùng một lúc từ chiến lược, tài chính, thương mại, kế toán, thuế, pháp lý, hành vi tổ chức, quan hệ chính phủ, và kỹ năng thương thảo cũng như nhận diện rủi ro trong mọi tình huống…

Không chỉ có cơ hội để thử thách chính mình, M&A còn thúc đẩy tôi không bao giờ được phép thỏa mãn với những kiến thức mình đã biết, và phải luôn không ngừng học hỏi phát triển để luôn là phiên bản tốt nhất của chính mình, trong cả chuyên môn và cuộc sống. Khó có thể tìm được một lĩnh vực đòi hỏi nhiều chuyên môn và kỹ năng như vậy, tôi thích làm những việc khó, và tôi cảm thấy may mắn mình đã tìm được và có thể gắn bó với nó.

KHI ASART RA ĐỜI VÀO NĂM 2017, CÁC CÔNG TY TƯ VẤN M&A CHUYÊN BIỆT VẪN CÒN LÀ MỘT KHÁI NIỆM MỚI Ở VIỆT NAM. CHỊ ĐÃ XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN NHƯ THẾ NÀO ĐỂ CẠNH TRANH CÙNG VỚI CÁC THƯƠNG HIỆU ĐA QUỐC GIA LÂU ĐỜI ĐANG THỐNG TRỊ THỊ TRƯỜNG?

Nền tảng của ASART là tập trung vào năng lực chuyên môn với nguyên tắc cốt lõi là phát triển bền vững. Chiến lược quan trọng nhất của chúng tôi chính là thực hiện các chiến thuật kết nối để làm nổi bật cũng như bảo tồn được các nền tảng và giá trị này. Một số thương hiệu đa quốc gia lâu đời sẽ có những điểm mạnh riêng, ví dụ như danh tiếng lâu năm, tiềm lực tài chính và các nguồn lực khác dồi dào.

Nhưng các thương hiệu đa quốc gia lâu đời họ cũng có nhiều điểm yếu nhất định, ví dụ vì đã có danh tiếng và nhiều khách hàng tìm tới vì danh tiếng đó nên đôi lúc họ cũng chủ quan và không tiếp tục đầu tư vào chất lượng cốt lõi của dịch vụ. Tuy sở hữu tiềm lực tài chính dồi dào nhưng cũng có thể dễ dàng bị sụp đổ hoặc phá sản do họ đầu tư dàn trải và cung cấp rất nhiều dịch vụ không tập trung (trường hợp của Credit Suisse mới đây là một ví dụ điển hình khi mà họ phải đóng cửa và sa thải toàn bộ mảng Investment Bank), hoặc nhân sự tuy nhiều nhưng đa số không chuyên sâu cũng như không có trách nhiệm sở hữu cao độ khi giải quyết các vấn đề phát sinh ngoài dự đoán.

Hiểu được những điểm mạnh để học hỏi và nắm rõ các điểm yếu của họ để làm tốt hơn là những mục tiêu mà ASART đã đặt ra ngay từ những ngày đầu thành lập. Là một trong những thương hiệu trẻ nhất, ASART phải thật sự tốt hơn và chứng minh mình xứng đáng đảm nhiệm các dự án có độ khó cao và khó ai có thể làm tốt hơn được, cả về chuyên môn và tư duy.

Sự ra đời của ASART đã cho thị trường thêm một lựa chọn về chất lượng. Đa số các khách hàng đầu tiên của ASART là những chủ doanh nghiệp hoặc tổ chức nổi tiếng rất sành sỏi trong việc lựa chọn nhà tư vấn, và họ rất vui vì chúng tôi mang đến thêm sự lựa chọn. Sau đó, nhiều khách hàng tìm đến với ASART hơn vì họ muốn có một chất lượng và dịch vụ tốt hơn những gì họ đã từng trải nghiệm.

Việt Nam đã thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư nước ngoài trong hơn 20 năm qua, đặc biệt ở giai đoạn 10 năm trở lại đây. Các ngành như tiêu dùng, tài chính, bất động sản, chuỗi cung ứng, y tế, cũng như sự quay lại của sản xuất và nông nghiệp đang thu hút vốn đầu tư nước ngoài nhiều nhất.

Trước đại dịch, tình hình kinh tế đang khá ổn định và phát triển. Giờ tuy không còn đại dịch nữa, nhưng với tình hình địa chính trị bất ổn xảy ra trên diện rộng toàn cầu và tín dụng thắt chặt từ nhiều phía, chúng ta đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Nhưng nhìn chung, nhà đầu tư nước ngoài vẫn đang rất quan tâm đến thị trường Việt Nam, có điều họ sẽ phải dành thêm thời gian để cân nhắc kỹ càng hơn về việc lựa chọn cơ hội phù hợp cho dòng tiền đầu tư và đánh giá kỹ càng những rủi ro có thể xảy ra.

CHỊ CÓ THỂ CHIA SẺ THÊM VỚI ĐỘC GIẢ DELUXE VIETNAM VỀ MỘT TRONG NHỮNG THƯƠNG VỤ M&A ĐÁNG NHỚ NHẤT MÀ CHỊ VÀ ASART ĐÃ THỰC HIỆN?

Công việc của tôi rất thú vị nhưng cũng đòi hỏi việc bảo mật thông tin cao độ. Nhiều dự án hay và đáng nhớ, nhưng không thể chia sẻ trừ khi nó đã được các bên đồng ý công bố. Một trong những thương vụ mà tôi và ASART đã thực hiện mới đây được công bố, là đóng vai trò nhà tư vấn chính cho một tập đoàn y tế hàng đầu Việt Nam trong việc nhận vốn đầu tư của một quỹ đầu tư tư nhân lớn của nước ngoài. Đây là một thương vụ ấn tượng, đã và đang thay đổi đáng kể thị trường trong lĩnh vực y tế tại Việt Nam một cách tích cực.

Công việc của chúng tôi bao gồm tư vấn quản trị toàn diện về đánh giá mức độ sẵn sàng, lựa chọn nhà đầu tư, chiến lược, cơ cấu, định giá, thẩm định, gia tăng giá trị, và toàn bộ quy trình từ khi bắt đầu đến khi kết thúc, đặc biệt được thực hiện trong bối cảnh đỉnh điểm của đại dịch COVID tại Việt Nam. Dự án này cũng đã nhận được giải thưởng “Thương Vụ Tiêu Biểu của Năm 2022” do Vietnam Investment Review (Báo Đầu Tư), cơ quan thuộc Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư bình chọn.

CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG ĐÃ ĐƯỢC ASART ĐẦU TƯ THỰC HIỆN NHƯ THẾ NÀO TRONG CÁC NĂM QUA? HIỆU QUẢ MÀ NÓ MANG LẠI CHO CÔNG TY VÀ CHO KHÁCH HÀNG LÀ GÌ?

Chiến lược phát triển bền vững tại ASART bắt đầu từ sự bền vững từ trong khâu lựa chọn khách hàng, nhân sự, chất lượng công việc, và hệ thống. Chúng tôi muốn đi nhanh, nhưng cũng phải đủ chậm để xây dựng một nền tảng vững chắc.

Ví dụ, không phải khách hàng nào cũng phù hợp, chúng tôi cần hiểu về họ và đánh giá họ sơ bộ thông qua bộ đánh giá của riêng ASART về chuyên môn và các yếu tố phát triển bền vững cơ bản.

Đội ngũ nhân sự chuyên môn cũng được tuyển chọn rất khắt khe với tỷ lệ vượt qua giai đoạn thử việc lẫn tỷ lệ người có thể trụ lại lâu dài đều rất thấp. Một khi đã chứng minh được khả năng, họ không nhất thiết phải nhận nhiệm vụ hoặc dự án mà họ không yêu thích hoặc chưa thật sự sẵn sàng. Họ luôn có quyền lựa chọn vì chỉ có như vậy thì khi tham gia vào dự án, họ mới có thể đặt toàn tâm toàn ý vào đó để mang đến thành quả tốt nhất bằng tinh thần trách nhiệm cao nhất. Chúng tôi luôn nỗ lực cống hiến vì thành công của khách hàng và hạnh phúc của nhân viên.

LÀ MỘT NỮ LÃNH ĐẠO THÀNH CÔNG ĐỒNG THỜI CŨNG LÀ MỘT NGƯỜI MẸ TRẺ, CHỊ MONG MUỐN SẼ TRUYỀN LẠI CHO CON NHỮNG GIÁ TRỊ VÀ QUAN ĐIỂM SỐNG NHƯ THẾ NÀO?

Tôi may mắn được sinh ra và lớn lên trong một gia đình mà cả cha và mẹ tôi tuy đều là những người thành công sớm trong kinh doanh nhưng vẫn rất chú trọng về các nguyên tắc: học vấn, sự trung thực và công bằng, khả năng tự lực cánh sinh, ứng xử tốt với mọi người và tiên phong tạo ra giá trị mới. Tôi đã luôn cố gắng thực hiện điều này kể từ khi còn rất nhỏ, và niềm hạnh phúc lớn nhất của tôi là khi có thể khiến cha mẹ tự hào.

Sự ra đời của ASART phần lớn cũng dựa vào những giá trị và quan điểm sống này. Sau khi sinh bé trai đầu tiên, tôi muốn mình nghiêm túc thực hành những gì mình sẽ dạy con, bắt đầu bằng việc sống và làm việc trong một môi trường mà khi con hỏi đến, tôi có thể nhìn vào đôi mắt của con và nói rằng: “Mẹ đã sống trọn vẹn với những giá trị cốt lõi mà mẹ nghĩ là quan trọng và làm được nhiều điều có ích cho xã hội”. Việc trở thành mẹ cũng giúp tôi hiểu thêm về tâm tư tình cảm của những người mẹ khác cũng đang nỗ lực làm việc giống như mình. Tôi mong mỏi xây dựng nên một môi trường làm việc an toàn và lành mạnh, tôn trọng những ưu điểm và khuyết điểm của họ, của những đứa con của họ – tất cả những điều này đều có thể được tìm thấy tại ASART.

NẾU KHÔNG THAM GIA VÀO LĨNH VỰC M&A, CHỊ NGHĨ MÌNH SẼ LỰA CHỌN HOẠT ĐỘNG TRONG MẢNG NÀO KHÁC?

Khi còn bé, tôi rất thích làm trong ngành ngoại giao để quảng bá những cái đẹp của Việt Nam đến với thế giới và mang những điều tốt đẹp nhất của thế giới về Việt Nam. Công việc hiện nay của tôi cũng có một số góc cạnh tương đồng, nên có thể nói phần nào ước mơ đã được thực hiện. Nếu không tham gia vào lĩnh vực M&A thì tôi cũng chưa biết mảng nào có thể khiến tôi gắn bó. Nhưng nếu bắt buộc phải lựa chọn một lĩnh vực khác, tôi nghĩ mình sẽ lựa chọn làm bác sĩ. Tôi rất ngưỡng mộ nhân vật Dr. House tài năng trong bộ phim truyền hình cùng tên, tôi nghĩ rất nhiều người sẽ được cứu nếu có thêm nhiều bác sĩ với kiến thức tuy bao quát nhưng vẫn chuyên sâu và đạo đức trong y khoa giỏi như vậy.

CHỊ SẼ CÓ NHỮNG HOẠT ĐỘNG GÌ VÀO MỖI CUỐI TUẦN ĐỂ THƯ GIÃN SAU NHỮNG NGÀY LÀM VIỆC BẬN RỘN?

Vào mỗi cuối tuần, tôi muốn được thật sự thư giãn nghỉ ngơi, chơi đùa cùng các con, hẹn hò với chồng, hội họp với gia đình, gặp gỡ bạn bè và dọn dẹp để chuẩn bị cho một tuần mới.

Xin cảm ơn chị Bình vì câu chuyện tuyệt vời mà chị đã chia sẻ!