HOW GENEVA BECAME THE SILICON VALLEY OF FRAGRANCES AND FLAVOURS
Geneva, Thung Lũng Silicon Của Hương Thơm

Geneva xinh đẹp và thanh bình vốn dĩ thu hút sự chú ý toàn cầu với vai trò trung tâm ngoại giao kiêm cái nôi ngành chế tác đồng hồ cao cấp. Hơn thế, bang nói tiếng Pháp – ngôi nhà chung của Givaudan cùng Firmenich – còn khiến lữ khách hữu duyên không thôi vương vấn vì vô vàn hương thơm quyến rũ khai sinh bởi đội ngũ nhà sáng chế nước hoa giàu kiến thức.

N

hà chế tác nước hoa người Pháp Jean-Jacques Guerlain từng chia sẻ trong một bài viết dài trên Tạp chí Genève xuất bản năm 1955: “Sau những khởi đầu khiêm tốn, ngành công nghiệp nước hoa tổng hợp Thụy Sỹ đã dần ghi dấu ấn bởi tầm quan trọng của những thành tựu đạt được, xứng đáng giữ vị trí dẫn đầu trong thị trường thông qua việc không ngừng hướng tới sự hoàn hảo”. Từng câu, từng chữ ấy vẫn tiếp tục vang vọng trong nhiều thập kỷ sau đó.

Ngày nay, Geneva tự hào lan tỏa hình ảnh gắn liền với danh xưng “Thung lũng Silicon của mùi thơm và hương vị”. Chính tại bang nói tiếng Pháp này, những loại nước hoa cùng hương thơm phổ biến nhất thế giới đã được pha chế thành công, và cuối cùng hiện diện trong vô số sản phẩm thường nhật, điển hình như xà phòng, nước hoa. Theo phát ngôn của đại diện Bộ Kinh tế và Lao động bang: “Geneva đã trở thành tham chiếu toàn cầu về nước hoa cùng hương thơm nhờ vào truyền thống lịch sử kết hợp khả năng đổi mới của mình”.

Thống kê từ bang ước tính rằng chỉ riêng các công ty trong khu vực đã chiếm 30% thị trường toàn cầu. Khoảng 11% số người ở Geneva làm việc trong lĩnh vực nước hoa và hương liệu, bao gồm 10.000 chuyên gia có trình độ cao. Tạo ra khoảng 12% kim ngạch xuất khẩu của Geneva, đây vẫn là một trong những ngành công nghiệp chính, bên cạnh sản xuất đồng hồ, thương mại và dịch vụ vận chuyển.

“ĐẤT LÀNH” THU HÚT NHÂN TÀI

Với vị trí gần sông Rhône, nơi nước có thể được sử dụng cho mục đích làm mát và cung cấp điện từ nhà máy thủy điện mới xây dựng ở Chèvres, Geneva mang lại nhiều lợi thế cho các công ty nước hoa ngay từ thế kỷ 19. Thêm vào đó: “Geneva nằm ngay cửa ngõ của Pháp và không ngừng vun đắp mối quan hệ với ngành công nghiệp hóa chất hữu cơ ở vùng Lyon, dễ dàng thu hút sự hợp tác của đông đảo nhà chế tạo nước hoa từ Paris, Grasse hoặc Lyon”, Gérard Gandillon, cựu Giám đốc Kỹ thuật của Givaudan Roure, diễn giải trong một bài báo do Hiệp hội Hóa học Thụy Sỹ xuất bản năm 1998. Tuy nhiên, đây chỉ là một số yếu tố quan trọng định hình một ngành công nghiệp đang phát triển. Đặc biệt, kiến thức hóa học sâu rộng cùng khả năng tiếp cận nhân tài là một lợi thế khác. Người phát ngôn của Givaudan Tomas Roztocil cho biết Thụy Sỹ có truyền thống về khoa học kiêm cái nôi phát triển của hóa học hữu cơ trong thế kỷ 19. Điều này đã mở ra vô vàn khả năng mới cho ngành công nghiệp hương liệu – nước hoa vốn chủ yếu dựa vào việc chiết xuất các hợp chất tự nhiên có nguồn thực vật và động vật, tại thời điểm đó.

‘NGÔI NHÀ CHUNG’ CỦA GIVAUDAN VÀ FIRMENICH

Tuy nhiên, Geneva nổi lên như một trung tâm hương liệu – nước hoa phần lớn được cho là nhờ sự ra đời của Givaudan và Firmenich vào năm 1895. Cùng với nhau, hai nhà sản xuất hương liệu – nước hoa thuộc sở hữu gia đình lớn nhất thế giới tạo ra doanh thu hơn 11 tỷ CHF mỗi năm.

Givaudan được thành lập bởi anh em Léon và Xavier Givaudan, những người quyết định mở một phòng thí nghiệm nhỏ ở Zurich. Năm 1898, họ chuyển đến Vernier, Geneva. Thời điểm đó, các nhà chế tạo nước hoa cùng nhà hóa học bậc thầy như Marius Reboul đã tập trung nghiên cứu hương hoa tử đinh hương và cẩm chướng, những yếu tố cốt lõi dệt nên câu chuyện thành công của Givaudan. Roztocil cho biết: “Đầu thế kỷ 20, Givaudan là một trong những công ty đầu tiên khai thác sức mạnh của hóa học hữu cơ để ứng dụng vào việc phát triển các thành phần hương thơm tổng hợp”.

Đồng thời, Firmenich cũng nỗ lực xây dựng tên tuổi như một công ty nước hoa. Sau ba năm kể từ khi thành lập bởi nhà hóa học Philippe Chuit và doanh nhân Martin Naef vào năm 1895 tại nhà kho trong vườn của Charles Firmenich, họ mở một địa điểm mới với 20 nhân viên tại La Jonction. Một trong những phân tử đầu tiên được Firmenich tạo ra là Iralia – họ hương hoa có màu tím vẫn tồn tại trên thị trường cho đến ngày nay. Nó thậm chí còn được sử dụng trong nhóm hương phương Đông François Coty’s L’Origan mang tính biểu tượng của thế kỷ 20.

Hiện là công ty nước hoa – hương liệu tư nhân lớn nhất thế giới, Firmenich tiếp tục chinh phục thành công trên vùng đất Geneva. Ingvild Van Lysebetten, Phó Chủ tịch Truyền thông Tập đoàn Firmenich, cho biết: “Nơi đây tựa thỏi nam châm thu hút rất nhiều hồ sơ khoa học đặc biệt cũng như chuyên gia về mùi thơm và hương vị”. Công ty đồng thời tiết lộ rằng khu vực mang lại cơ hội tiếp cận nhiều trường đại học hàng đầu, bên cạnh hệ thống tổ chức tài chính, nơi cung cấp khả năng tiếp cận thị trường vốn và nguồn tài trợ dồi dào.

VỮNG MẠNH VỚI HỆ SINH THÁI HOÀN CHỈNH

Bên cạnh hai doanh nghiệp danh giá vừa đề cập, Geneva tiếp tục thu hút nhiều công ty mới thành lập (startup) cùng doanh nghiệp vừa và nhỏ (small and medium enterprise) trong lĩnh vực kinh doanh hương liệu – nước hoa. Roztocil khẳng định: “Theo thời gian, một hệ sinh thái hoàn chỉnh đã phát triển trong khu vực, bao gồm đầy đủ tác nhân lớn, nhỏ”. Ngày nay, Geneva cùng khu vực lân cận có khoảng 400 công ty hóa phẩm đang hoạt động. Van Lysebetten lưu ý: “Sự cạnh tranh sẽ kích thích hoạt động kinh doanh đồng thời nâng cao tiêu chuẩn xuất sắc trong chuỗi giải pháp sáng tạo và đổi mới”.

Sự đổi mới đã xuất hiện dưới nhiều hình thức. Hương thơm trí tuệ nhân tạo đầu tiên trên thế giới – hương thịt bò nướng – đã ra đời trong phòng thí nghiệm Firmenich. Trong khi đó, Givaudan được niêm yết tại Thụy Sỹ là hãng nước hoa đầu tiên giới thiệu nền tảng công nghệ phát triển các sản phẩm bảo vệ hệ vi sinh vật trên da. Sức hấp dẫn của Geneva nói chung cũng như hương thơm xuất xứ từ nơi này dường như vẫn chưa hề suy giảm, ít nhất là vào thời điểm hiện tại. Đó cũng là cơ sở để Van Lysebetten tự tin chia sẻ: “Geneva luôn là ngôi nhà thân thương kiêm cái nôi di sản của chúng tôi, và chúng tôi sẽ ở đây lâu dài”.