TRẦN THANH TÂN
Đường Đến Vòng Nguyệt Quế

Từ một chàng sinh viên miền Tây ôm ấp tình yêu cháy bỏng với ngành tài chính nhưng loay hoay giữa bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày đầu mở cửa của những năm đầu thập niên 90 với nhiều biến động, cho đến nhà đồng sáng lập Dragon Capital Group với một sự nghiệp huy hoàng như ngày hôm nay; phía sau câu chuyện vinh quang của ông Trần Thanh Tân ẩn giấu biết bao thăng trầm mà ít người biết đến. Bước qua vô số bụi gai mới chạm tay được lên vòng nguyệt quế cao quý, càng nhiều gian khó càng khiến cho “chân cứng đá mềm”, bản lĩnh người doanh nhân Việt đã được trui rèn qua ngọn lửa thời đại để mở đường cho ngành quản lý quỹ Việt Nam bay cao, bay xa.

THƯA ÔNG, CƠ DUYÊN NÀO ĐÃ ĐƯA ÔNG ĐẾN VỚI NGÀNH QUẢN LÝ QUỸ TẠI VIỆT NAM KHI ĐẤT NƯỚC CHỈ VỪA MỚI BƯỚC VÀO THỜI KỲ MỞ CỬA?

T

rong bối cảnh Việt Nam thập niên 90, dù muốn hay không thì đất nước bắt buộc phải thực hiện chính sách mở cửa và “cởi trói” năng lực sản xuất. Nhờ đó, chúng ta đã từ một nước đói nghèo cần được thế giới viện trợ lương thực trở thành một nước có thể tự cung cấp lương thực và thậm chí xuất khẩu lương thực, lưu thông hàng hóa. Khi ấy, tôi đang là một sinh viên đại học và có viết một bài nghiên cứu “Giải quyết lưu thông cho lúa hàng hóa ở đồng bằng Sông Cửu Long” và đoạt giải nhất cuộc thi nghiên cứu khoa học của sinh viên. Nhờ có bài nghiên cứu ấy mà tôi được công ty Peregrine Capital Vietnam (Hongkong) tặng học bổng và mời làm việc. Đó chính là “bước đệm” để tôi bước chân vào ngành tài chính và thị trường chứng khoán vốn đang ở buổi sơ khai ban đầu.

Sau khi tốt nghiệp đại học, tôi làm việc trong nhóm đặc cách phát triển thị trường vốn của công ty. Ban đầu, nhóm của chúng tôi có nhiệm vụ phát triển mảng tài chính của Peregrine Capital Vietnam tại Việt Nam đồng thời theo đuổi một dự án hỗ trợ NHNN nghiên cứu các bước đi để xây dựng cơ sở pháp lý cũng như vật chất ban đầu cho thị trường chứng khoán Việt Nam. Ngoài ra công việc chính của chúng tôi là tiến hành thành lập một quỹ đầu tư 100 triệu USD do anh Dominic Scriven đứng đầu. Tuy nhiên, “nhiệm vụ” huy động vốn đầu tiên này đã thất bại do nhiều nguyên nhân.

Tôi nhận ra rằng Peregrine Capital Vietnam là một công ty lớn và tài chính chỉ là một mảng rất nhỏ, vậy tại sao chúng tôi không tự lập một công ty của riêng mình để huy động vốn và đầu tư vào Việt Nam? Anh Dominic, tôi và một vài cộng sự khác quyết định thành lập công ty quản lý quỹ của riêng mình, Dragon Capital Việt Nam đã ra đời như vậy, với số vốn ban đầu chỉ có 30.000 USD.

TẠI THỜI ĐIỂM ĐÓ (THẬP NIÊN 90), ÔNG ĐÃ GẶP NHỮNG KHÓ KHĂN VÀ TRỞ NGẠI GÌ TRONG BƯỚC ĐẦU XÂY DỰNG CÔNG TY QUẢN LÝ QUỸ ĐẦU TIÊN TẠI VIỆT NAM?

Với số vốn ít ỏi, chúng tôi đã “khởi nghiệp” với rất nhiều khó khăn vào năm 1994 cùng một đội ngũ nhân viên chỉ có 13 người. Chúng tôi cần giảm thiểu chi phí hết mức có thể, thậm chí anh Domimic phải nhận lương “tượng trưng”. Sau sáu tháng, khoản tiền vốn cạn kiệt trong khi anh Dominic và đối tác đều đang ở nước ngoài để tìm cách huy động vốn. Tôi phải mượn tiền gia đình để trả lương cho nhân viên, thế nhưng đến tháng tiếp theo thì phải giải quyết như thế nào đây?

Thật may mắn sau đó Dominic trở về với “tin vui” là huy động thành công 16 triệu USD đầu tiên. Trong khoảnh khắc ấy, anh Dominic và tôi cảm thấy mắt mình cay cay, nước mắt tự động chảy xuống vì chúng tôi hiểu rằng thời khắc khó khăn nhất đã qua, quỹ đầu tư đầu tiên của chúng tôi đã huy động vốn thành công với số vốn ban đầu là 16 triệu USD. Đó chính là quỹ VEIL mà ngày nay đã phát triển lên đến gần 2 tỷ USD.

TỪNG TRẢI QUA CUỘC KHỦNG HOẢNG KINH TẾ CHÂU Á NĂM 1997, ÔNG ĐÃ RÚT RA CHO MÌNH BÀI HỌC GÌ ĐỂ ÁP DỤNG VÀO PHÁT TRIỂN DRAGON CAPITAL VIỆT NAM HẬU KHỦNG HOẢNG DO COVID-19?

Chúng tôi thành lập công ty vào năm 1994, đến năm 1995 và 1996 huy động vốn thành công nhưng đến năm 1997 lại gặp ngay cuộc khủng hoảng tài chính khu vực Đông Nam Á khởi phát từ Thái Lan, ảnh hưởng đến Singapore, Malaysia và Hàn Quốc. Xét về một mặt nào đó, cuộc khủng hoảng đó không ảnh hưởng quá nhiều đến thị trường Việt Nam mà chỉ làm chậm lại quá trình hình thành thị trường chứng khoán Việt Nam mà thôi.

Toàn bộ các quỹ đầu tư có mặt tại Việt Nam thời đó đã rút về nước, để lại cho những nhà lãnh đạo Việt Nam cái nhìn không thiện cảm về nguồn vốn đầu tư gián tiếp. Trong bối cảnh như vậy, Dragon Capital vẫn giữ vững sứ mệnh gắn kết và đồng hành qua mọi thăng trầm với thị trường Việt Nam. Theo tôi, khủng hoảng dễ bị tác động bởi nội tại hơn là các yếu tố bên ngoài.

Thời điểm ấy, trong nội bộ chúng tôi xuất hiện những ý kiến có nên tiếp tục con đường này hay không. Tôi vẫn còn nhớ rõ câu nói của mình với các cộng sự: “Khủng hoảng rồi sẽ vượt qua, điều quan trọng nhất chính là “One Team, One Dream”. Khi chúng ta kiên định với giấc mơ của mình thì mọi khó khăn và thách thức đều sẽ có thể vượt qua để chờ ngày hái “quả ngọt”.

VỚI 20 NĂM KINH NGHIỆM TRONG PHÂN TÍCH ĐẦU TƯ, TƯ VẤN CỔ PHẦN HÓA, PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG VỐN; ÔNG CÓ NHẬN XÉT NHƯ THẾ NÀO VỀ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM TRONG NĂM 2020 NHIỀU BIẾN ĐỘNG VỪA QUA?

Năm 2020 có thể nói là một năm đặc biệt cho ngành chứng khoán Việt Nam, khi nhìn lại không mấy ai tin rằng thị trường chứng khoán có thể tích cực như hiện tại. VN-Index chốt phiên cuối cùng tại vùng giá cao nhất của năm là 1.103,87 điểm, tăng 14,86% so với đầu năm. Nhà điều hành, công ty chứng khoán lẫn nhà đầu tư trên thị trường hết ngày 31/12 có thể nổ champagne ăn mừng vì một kết thúc có hậu cho tất cả. Năm 2020 cũng là năm số lượng nhà đầu tư mới tìm đến chứng khoán với số lượng mở tài khoản cao kỷ lục từ trước đến nay và giá trị giao dịch toàn thị trường tăng liên tục, vượt con số 10.000 tỷ đồng/phiên.

KHI DỊCH COVID-19 SẼ ĐƯỢC KIỂM SOÁT TRONG NĂM 2021 NHỜ VÀO SỰ XUẤT HIỆN CỦA VẮC XIN, KINH DOANH VÀ THƯƠNG MẠI TOÀN CẦU SẼ TỪNG BƯỚC ĐƯỢC KHÔI PHỤC, ÔNG CÓ DỰ ĐOÁN THẾ NÀO VỀ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN NÓI RIÊNG VÀ TRIỂN VỌNG KINH TẾ VIỆT NAM TRONG NĂM 2021?

Tôi cho rằng năm nay có thể câu chuyện Covid vẫn sẽ chưa lắng dịu. Nhiều khả năng thế giới vẫn không thể giải quyết dứt điểm Covid ngay trong năm nay vì tiến độ sản xuất cung cấp vắc xin ra thị trường không thể nhanh trong một sớm một chiều. Giả sử vắc xin được kiểm định thành công tốt đẹp thì cũng không thể triển khai nhanh việc tiêm ngừa vắc xin cho toàn bộ dân chúng, chưa kể các nước nghèo sẽ khó tiếp cận các đơn hàng vắc xin hơn so với những nước phát triển. Vì vậy, các ngân hàng trung ương phải duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng và tăng nguồn cung tiền để hỗ trợ cho kinh tế.

Việt Nam trong năm vừa qua đã nổi lên như một điểm sáng trong việc kiểm soát Covid và hồi phục kinh tế, và khả năng sẽ tiếp tục duy trì được vị thế này trong bối cảnh trên. Điều này cộng thêm những lợi thế từ xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu tác động ngày càng sâu rộng sẽ hỗ trợ cho thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục phát triển.

TRÊN CƯƠNG VỊ PHÓ CHỦ TỊCH DRAGON CAPITAL VIỆT NAM (DCVFM), ÔNG CÓ THỂ CHIA SẺ MỘT VÀI KẾ HOẠCH CỦA CÔNG TY TẠI THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM VÀ CHÂU Á TRONG THỜI GIAN TỚI?

Hiện nay ngành quản lý quỹ vẫn còn là một ngành khá non trẻ tại Việt Nam. Với tỷ lệ tài sản được quản lý trong ngành quản quỹ chỉ chiếm 5% so với GDP, tiềm năng và dư địa phát triển của thị trường Việt Nam vẫn còn rất lớn và đòi hỏi nhiều sự tập trung về mặt chiến lược phát triển mở rộng thị trường.

Trong 26 năm đồng hành với thị trường vốn Việt Nam, DCVFM đã luôn nhất quán trong cam kết đầu tư sâu và rộng hơn vì sự phát triển của Việt Nam, cụ thể hóa bằng những sáng kiến và đóng góp ý kiến của công ty đối với việc xây dựng thị trường vốn và thị trường chứng khoán, hỗ trợ các doanh nghiệp trong danh mục đầu tư của chúng tôi cải thiện chất lượng quản trị doanh nghiệp và liên tục tiên phong đưa ra thị trường những giải pháp đầu tư để đáp ứng các nhu cầu đầu tư đa dạng của nhà đầu tư cá nhân lẫn tổ chức. Đối với khu vực châu Á, chúng tôi tiếp tục phát huy và kế thừa những thành công nhất định của 6 năm vừa qua trong việc thu hút nguồn vốn đầu tư vào Việt Nam thông qua các sản phẩm quỹ ETF.

VIỆC QUẢN LÝ RỦI RO TRONG ĐẦU TƯ LÀ RẤT QUAN TRỌNG. ÔNG VUI LÒNG CHO BIẾT THÊM VỀ HỆ THỐNG QUẢN LÝ RỦI RO CỦA DCVFM?

Với quy mô tài sản quản lý hơn 4 tỷ USD trong đó có những quỹ lớn như VEIL (1,86 tỷ USD) được niêm yết trên thị trường chứng khoán London, DCVFM luôn ý thức việc quản trị rủi ro và tuân thủ các chuẩn mực quốc tế là điều bắt buộc trong quản trị và vận hành doanh nghiệp. Không chỉ vận hành dưới sự giám sát của Ủy Ban Chứng Khoán Việt Nam và Bộ Tài Chính Việt Nam, chúng tôi còn tuân thủ sự giám sát hoạt động bởi Thị trường chứng khoán Anh Quốc và những quy định về chuẩn mực đầu tư khu vực Châu Âu.

Công ty đã đầu tư nhiều cho hệ thống, có các phòng ban chuyên trách hoạt động quản lý rủi ro đồng thời phối hợp chuyên môn với các văn phòng của chúng tôi tại London, Hong Kong, Thái Lan để hỗ trợ công tác quản trị rủi ro và tuân thủ được tốt nhất. Là định chế tài chính cam kết đầu tư có trách nhiệm, ngoài việc đánh giá các chỉ số tài chính, DCVFM còn tích hợp các chỉ số phi tài chính ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị công ty) vào trong qui trình phân tích và quyết định đầu tư. Đây một phần quan trọng của công tác quản trị rủi ro nhằm tạo ra các giá trị dài hạn cho nhà đầu tư và các bên liên quan, đồng thời mở ra cơ hội để DCVFM và các doanh nghiệp cùng hướng đến phát triển bền vững.

VỚI MỨC LÃI SUẤT ĐANG THẤP KỶ LỤC, ÔNG CÓ LỜI KHUYÊN NÀO DÀNH CHO NHÀ ĐẦU TƯ ĐỂ HỌ CÓ KẾ HOẠCH PHÂN BỔ TÀI SẢN HỢP LÝ TRONG NĂM 2021?

Năm 2021 sẽ là năm rất thuận lợi đối với thị trường chứng khoán khi kênh tiết kiệm không còn hấp dẫn đối với nhà đầu tư. Nguyên nhân đến từ việc Chính phủ tiếp tục duy trì định hướng lạm phát dưới 4% trong năm 2021 sẽ khiến lãi suất thực từ kênh tiết kiệm mất tính cạnh tranh so với các loại tài sản khác. Bên cạnh đó, dòng vốn đầu tư gián tiếp không ngừng đổ vào các thị trường mới nổi trong thời gian qua, do hiệu ứng tích cực từ các gói cứu trợ tại thị trường phát triển, sẽ giúp thị trường chứng khoán sớm có mặt bằng giá mới.

Các kênh đầu tư khác như bất động sản cũng trở nên hấp dẫn do lãi suất tiền gửi thấp sẽ khiến chi phí cơ hội nắm giữ loại tài sản này ít theo. Đặc biệt khi gần đây Chính phủ liên tục thúc đẩy các dự án hạ tầng để hỗ trợ kinh tế càng giúp bất động sản có động lực tích lũy và tăng giá trong giai đoạn 2021-2023. Đối với các nhà đầu tư có tài sản lớn, thị trường sẽ có thêm nhiều cơ hội đầu tư mới với những sản phẩm được thiết kế chuyên biệt để phù hợp với khẩu vị đầu tư ngày càng đa dạng của họ.

Bản thân DCVFM cũng đang chuẩn bị ra mắt sản phẩm đầu tư Co-Invest dành riêng cho nhóm khách hàng này với quy mô đầu tư tối thiểu tương đương 500.000 USD và thời gian đầu tư tối thiểu 3 năm để cùng DCVFM tham gia đầu tư các dự án năng lượng tái tạo bao gồm điện mặt trời và điện gió tại Việt Nam. Nhà đầu tư sẽ sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức của các dự án năng lượng tái tạo thông qua cơ chế cùng đầu tư DCVFM với lợi nhuận đầu tư được thiết kế đảm bảo và gắn liền với tỷ lệ trượt giá đồng VND.

ÔNG CÓ NHẬN ĐỊNH THẾ NÀO VỀ TIỀM NĂNG CỦA NGÀNH QUẢN LÝ QUỸ Ở VIỆT NAM?

Ngành quản lý quỹ tại Việt Nam là ngành mới nhưng có tiềm năng phát triển rất sâu rộng. Trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm đang giảm mạnh theo xu thế chung toàn cầu, người dân phải đa dạng hóa danh mục và sản phẩm đầu tư của họ bên cạnh những kênh truyền thống như bất động sản, chứng khoán hay vàng. Về mặt chính sách hỗ trợ, Luật Chứng Khoán số 54/2019/QH14 hiệu lực kể từ 1/1/2021 có nhiều điểm sửa đổi và bổ sung, bên cạnh sự phát triển về công nghệ sẽ mở ra nhiều cơ hội phát triển của ngành quản lý quỹ. Bản thân công ty DCVFM đã có truyền thống trong việc thực hiệc trách nhiệm xã hội, tích cực tham gia vào quá trình xây dựng khung pháp lý cho sự phát triển của ngành chứng khoán và quản lý quỹ.

Về tiềm năng thị trường, Việt Nam đang trong thời điểm dân số vàng với 88% dân số trong độ tuổi lao động, thu nhập bình quân đầu người đang ngày càng gia tăng, hiện tại đã đạt mức hơn 3.500 USD/năm (tính theo sức mua tương đương thì đã đạt 10.000 USD/năm) bên cạnh tầng lớp trung lưu đang gia tăng nhanh chóng với 32 triệu người vào năm 2020 và dự kiến tăng lên gấp đôi trong 10 năm tới. Điều này sẽ làm phát triển mạnh mẽ nhu cầu đầu tư tài chính trong dân chúng, điều đã từng thấy ở các quốc gia tương tự trong khu vực như Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan, Thái Lan, Malaysia,…

Các sản phẩm quỹ hiện tại cũng chỉ đang được giới thiệu với một bộ phận nhỏ trong dân chúng do đây là kênh đầu tư mới, cần phải tập trung nhiều thời gian và công sức trong việc phổ biến đến người dân. Tôi cho rằng với triển vọng trên, ngành quỹ sẽ có những bước phát triển mạnh mẽ trong dài hạn tại Việt Nam.

ÔNG CÓ LỜI KHUYÊN GÌ ĐẾN CÁC BẠN TRẺ ĐANG MUỐN DẤN THÂN VÀO LĨNH VỰC NÀY?

Tôi có một số lời khuyên đơn giản dành cho những bạn trẻ.
Thứ nhất, hãy chăm chỉ học tập và đừng nghe theo những lời khuyên bỏ dở việc học để khởi nghiệp. Việc mất thêm vài năm rèn luyện kiến thức trên ghế nhà trường sẽ không khiến cho sự nghiệp của bạn bị chậm trễ quá nhiều.
Thứ hai là hãy làm những gì mình đam mê thì chắc chắn thành công sẽ chờ đón các bạn.
Thứ ba, khi đã xác định rõ đam mê thì hãy làm việc với tính kỷ luật cao nhất để theo đuổi ước mơ.
Thứ tư, chỉ số IQ cao quan trọng thế nhưng chỉ số EQ (chỉ số cảm xúc) cao lại càng quan trọng hơn. Hầu hết những người thành công đều có chỉ số EQ cao, bởi lẽ họ có những kỹ năng tốt về nhận thức xã hội, thiết lập các mối quan hệ gắn kết, tạo động lực tốt cho những người xung quanh và dẫn dắt sự phát triển.
Và cuối cùng nếu bạn thích lĩnh vực đầu tư tài chính thì hãy bắt tay vào bất kỳ lúc nào để học cách đầu tư thông qua cả lý thuyết lẫn thực hành, đừng sợ thất bại, không có bất kỳ người trẻ nào khi thất bại ban đầu trong đầu tư tài chính mà tiêu tan sự nghiệp cả. Đừng lo, biết đâu thất bại chính là sự khởi đầu của một sự nghiệp thành công huy hoàng về sau.

XIN CẢM ƠN ÔNG VỀ NHỮNG CHIA SẺ HỮU ÍCH NÀY.