HIROSHI SUGIMOTO Bóng Hình Quá Khứ

Nhân loại chưa bao giờ và sẽ chẳng bao giờ có thể chiến thắng được nỗi sự hãi trước thế lực hùng mạnh nhất vũ trụ – dòng thời gian. Thế nhưng, với Nghệ sĩ Nhật Bản Hiroshi Sugimoto, sứ mệnh cả đời ông chính là khám phá bản chất của thời gian để tìm kiếm câu trả lời cho thắc mắc chung của loài người: chúng ta rồi sẽ lưu lại được gì cho thế giới này?

à người nghệ sĩ đa tài, Hiroshi Sugimoto làm việc hăng say trong các lĩnh vực nhiếp ảnh, điêu khắc, lắp ráp, biểu diễn nghệ thuật và kiến trúc. Bốn mươi năm tung hoành trong lĩnh vực nhiếp ảnh và gắn bó cùng chiếc máy ảnh khổ lớn 8×10 đã tôi luyện cho ông kỹ thuật phơi sáng cực lâu, từ đó Hiroshi Sugimoto hiên ngang bước lên địa vị ông hoàng của những tác phẩm đậm chất triết học và thiền định.

Tại buổi triển lãm Surface of Revolution nằm trong khuôn khổ của triển lãm nghệ thuật đương đại tổ chức hàng năm Chateau de Versaille, Hiroshi Sugimoto đã ra mắt công chúng yêu nghệ thuật những bức ảnh lấy cảm hứng từ tượng sáp tại bảo tàng Madame Tussaud và cung điện Sun King nổi tiếng tại Pháp. Đây là một vinh dự lớn lao bởi trước ông chưa từng có một nhiếp ảnh gia nào có cơ hội trưng bày tác phẩm tại thánh đường nghệ thuật danh giá này. Tài năng không giới hạn của Sugimoto còn giúp ông phóng thích sức sáng tạo, cái tôi và bản ngã phi thường của mình trong các lĩnh vực viết kịch bản, tham gia chỉ đạo và sản xuất kịch, thiết kế ánh sáng, sắp đặt và thiết kế trang phục.

Năm 2008, ông thành lập công ty kiến trúc New Material Research Laboratory và đến năm 2017, cơ sở văn hóa nghệ thuật Enoura Observatory ra đời nhằm quản lý Quỹ Nghệ thuật Odawara. Với những thành tựu đáng ngưỡng mộ ấy, ông được trao tặng giải Praemium Imperiale lần thứ 21 năm 2009, danh hiệu Sĩ quan Pháp – Huân chương văn học Nghệ thuật Pháp năm 2013 và được Chính phủ Nhật Bản công nhận là Nhân vật văn hóa năm 2017.

THƯA ÔNG, ĐIỀU GÌ ĐÃ DẪN LỐI ÔNG ĐI TỪ NGHỆ THUẬT NHIẾP ẢNH ĐẾN KIẾN TRÚC, VÀ RỒI SANG NGHỆ THUẬT BIỂU DIỄN? LÀM VIỆC TRONG CÁC LĨNH VỰC KHÁC NHAU CÓ MANG ĐẾN CHO ÔNG CẢM GIÁC HỨNG THÚ RIÊNG BIỆT?

Sau nhiều năm trưng bày ảnh tại các không gian trưng bày độc đáo của những kiến trúc sư nổi tiếng, tôi đã quyết định trở thành một kiến trúc sư để có thể tạo ra một không gian 3D phục vụ triển lãm cho các nghệ sĩ khác, và rồi sở thích của tôi lại chuyển dịch về nghệ thuật biểu diễn kết hợp với các yếu tố thời gian và không gian bốn chiều.

Khác với việc hướng tới sự hòa hợp cho các lĩnh vực mà mình theo đuổi, sự nghiệp nghệ thuật của tôi lại mang hơi hướng nổi loạn nhiều hơn. Đến triển lãm Chateau de Versalles, tôi đã quyết định kết hợp tất cả các lĩnh vực mà mình đang hoạt động, kiến trúc và nghệ thuật biểu diễn tại Trianon.

XIN ÔNG HÃY MIÊU TẢ CHI TIẾT QUÁ TRÌNH BIẾN ĐỔI PETIT TRIANON THÀNH SÂN KHẤU NOH VÀ TÁI HIỆN LINH HỒN CỦA NHỮNG VĨ NHÂN ĐÃ TỪNG LÀM KHÁCH TẠI CHATEAU DE VERSAILLES.

Tôi đã phù phép Petit Trianon thành sân khấu Noh bằng cách kết hợp tượng sáp để mô phỏng linh hồn của những vị khách đã từng ghé qua cung điện Versailles, bao gồm: Công tước Wellington, Nữ hoàng Victoria, Salvador Dalí, Hoàng đế Hirohito, Nữ hoàng Elizabeth II, Fidel Castro và Công nương Diana. Tôi cũng chụp lại một bức phù điêu bằng sáp được làm từ 10 năm trước khi vua Louis XIV qua đời, tái hiện lại nó qua nhiếp ảnh để “hồi sinh” hình ảnh sống động của nhà vua.

XIN ÔNG GIẢI THÍCH VỀ MỐI LIÊN KẾT GIỮA ÔNG VỚI MARIE GROSHOLTZ, HAY CÒN GỌI LÀ MADAMCE TUSSAUD VÀ LÝ DO ÔNG LỰA CHỌN VONTAIRE, BENJAMIN FRANKLIN VÀ NAPOLEON BONAPARTE.

Marie Grosholtz là một nghệ sĩ nổi tiếng với những bức tượng sáp giống hệt những người nổi tiếng đương thời. Bà đã tạo ra tượng sáp của nhà văn Vontaire, đại sứ Mỹ Benjamin Franklin và Hoàng đế Napoleon Bonaparte bằng cách bôi thạch cao lên mặt họ để làm khung.

Vào khoảnh khắc lịch sử ấy, ba người đàn ông vĩ đại cùng có mặt tại Versailles, đến thế kỷ 20, tôi đến London và dùng nhiếp ảnh để ghi dấu họ. Hiện tại là thế kỷ 21, tôi mang họ trở lại Versailles dưới diện mạo những bức ảnh quý giá chứa đựng cả linh hồn của họ.

ÔNG CÓ THỂ CHIA SẺ THÊM VỀ PHẦN MỚI NHẤT TRONG SERIES THEATRE TỪ NĂM 1978 VÀ HIỆN ĐANG ĐƯỢC TRƯNG BÀY TẠI NHÀ HÁT THE QUEEN’S THEATRE?

Rạp chiếu phim nhỏ này được hoàn thiện năm 1780 theo lệnh của nữ hoàng Marie-Antoinette và là nơi lưu giữ nhiều tác phẩm nghệ thuật quý giá từ những năm đầu Cách mạng. Tôi cho dựng một màn hình trên sân khấu để trình chiếu bộ phim Marie-Antoinette – được sản xuất năm 2006 với sự tham gia của đạo diễn Sofia Coppola và nữ minh tinh Kirsten Dunst – nói về cuộc đời vị Hoàng hậu Pháp nổi tiếng. Trong suốt thời lượng bộ phim, tôi đã chụp lại khung cảnh rạp hát và màn hình bằng máy ảnh định dạng lớn. Hiện tại, bức ảnh đang được trưng bày ngay lối vào rạp hát.

LOẠI MÁY ẢNH NÀO ĐƯỢC ÔNG TIN TƯỞNG SỬ DỤNG?

Đó là một máy ảnh theo kiểu thế kỷ 19 đựng trong một hộp gỗ đi kèm âm bản rất lớn. Chiếc máy này vẫn chụp ra những bức ảnh chất lượng vượt trội hơn so với máy ảnh kỹ thuật số mặc dù rất khó để sử dụng. Tôi chọn ảnh đen trắng là vì chụp kiểu ảnh này sẽ khó khăn hơn khi chụp những bức ảnh màu sắc, và tôi thì lại yêu thích sự thử thách.

VÌ SAO ÔNG ƯA CHUỘNG SỬ DỤNG NHỮNG VẬT LIỆU CỔ XƯA TRONG KIẾN TRÚC?

Đồ cũ thường tốt hơn những thứ được làm ra ở thời đại hiện nay bởi ngày xưa người ta dành nhiều thời gian và công sức để tạo nên chúng. Dấu vết của năm tháng in đậm trên lớp vỏ vật liệu đã mê hoặc tôi, ví dụ như những trụ cột bằng đá ở đền cổ Nara xây dựng từ thế kỷ 7 hoặc 8. Tôi cố gắng quy tụ chúng càng nhiều càng tốt để áp dụng vào công trình của mình, tạo nên ngôi nhà mới với kiến trúc mới nhưng sử dụng vật liệu xưa cũ.